Gümrük Yönetmeliğinin 135
ila 163 ncü maddeleri arasında düzenlenmiş bulunan “gümrük işlemlerinde
basitleştirilmiş usul” dış ticaret işlemlerinde zaman ve nakitte tasarruf sağlaması
nedeniyle ihracatçı ve ithalatçılarımız tarafından yaygın olarak
kullanılmaktadır. Konuya ilişkin genel açıklamalarımız ile 23 Ağustos 2007
tarihinden itibaren yürürlüğe giren 1 seri nolu Gümrük Genel Tebliğinin
uygulamaya yön veren hükümleri aşağıda özetlenmiştir.
BASİTLEŞTİRİLMİŞ
USUL HAKKINDA GENEL AÇIKLAMALAR
1. Basitleştirilmiş usulden
yararlananlar aşağıdaki imkanlardan yararlanır:
·
Gümrük Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine
göre genel olarak; gümrük beyannamelerine eklenmesi gereken belgelerden
bazılarının eklenmemesi ve yazılması gereken bazı bilgilerin yazılmaması, söz
konusu beyanname yerine eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tutulması talebiyle
birlikte ticari veya idari bir belgenin verilmesi, talep halinde yükümlünün
işyerinde veya gümrük idaresi tarafından kabul edilen diğer bir yerde eşyanın
ilgili rejime geçişinin kayıt yoluyla yapılması,
·
Onaylanmış kişi statü belgesi kapsamında;
eksik bilgi ve/veya belge ile beyan usulü, basitleştirilmiş kontrol uygulaması,
kısmi teminat uygulaması ve basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme,
onaylama ve vize etme işlemleri
2. Basitleştirilmiş usul
uygulamalarından yararlanacak kişilerde aranılacak özellikler:
·
Yönetim Kurulu üyeleri, sermayesinin
%10’undan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde
temsil yetkisini haiz çalışanlarının; devletin güvenliğine karşı suçlar,
anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı
suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, emniyeti suistimal, güveni kötüye
kullanma, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma,
dolanlı (hileli) iflas, yalan yere şahadet (yalan tanıklık), suç tasnii (suç
uydurma), iftira gibi yüz kızartıcı suçlar ile ihaleye fesat karıştırma, edimin
ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama
suçlarından mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununa; vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından 213
sayılı Vergi Usul Kanununa; mülga 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair
Kanun, mülga 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu, 3628 sayılı Mal
Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ile
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetinin Korunması Hakkında Kanuna muhalefetten kesinleşmiş cezası bulunmaması,
·
Bir
önceki ve başvuru yılı içinde, takvim yılı itibariyle, vergi kaybına neden olan gümrük mevzuatı
ihlali nedeniyle, haklarında Gümrük Kanununun 234 üncü ila 238 inci
maddeleri uyarınca aynı Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrasında
öngörülen usulsüzlük cezasını aşan tutarda düzenlenmiş ceza kararı toplam
sayısının, 5 ten fazla olmak koşuluyla, aynı
dönemde işlem gören ithalat ve ihracata ilişkin gümrük beyannamesi toplam
sayısının %1 ini aşmaması,
·
Bir
önceki ve başvuru yılı içinde, takvim yılı itibariyle, vergi kaybına neden olan Gümrük Mevzuatı
ihlali nedeniyle, haklarında Gümrük Kanununun 234 üncü ila 238 inci
maddeleri uyarınca aynı Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrasında
öngörülen usulsüzlük cezasının 25 katını aşan tutarda düzenlenmiş ceza kararı
sayısı ve yine aynı tutardaki usulsüzlük cezasının 100 katını aşan Katma Değer
Vergisi Kanununun 51 inci maddesi ve Özel Tüketim Vergisi Kanununun 16 ncı
maddesi uyarınca düzenlenmiş ceza kararı sayısı toplamının, 2 den fazla olmak
koşuluyla, aynı dönemde işlem gören
ithalat ve ihracata ilişkin gümrük beyannamesi toplam sayısının %0,3 ünü
aşmaması,
·
Bir
önceki ve başvuru yılı içinde, takvim yılı itibariyle, gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle haklarında
Gümrük Kanununun 239 uncu ila 241 inci maddeleri uyarınca aynı Kanunun 241
inci maddesinin birinci fıkrasında öngörülen usulsüzlük cezasını aşan tutarda
düzenlenmiş ceza kararı toplam sayısının, 10 dan fazla olmak koşuluyla, aynı dönemde işlem gören ithalat ve
ihracata ilişkin gümrük beyannamesi toplam sayısının %2 sini aşmaması,
·
Gümrük
Mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi ve
ceza borcu bulunmaması,
·
Vergi Mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi borcu bulunmaması,
·
İlgili mevzuat uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmaması,
·
Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ile idaresi,
murakabesi veya sermayesi bakımlarından aralarında vasıtalı veya vasıtasız
şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait imalatçı firmaların dış ticaret
işlemlerini gerçekleştiren yine bu gruba ait olan dış ticaret veya pazarlama
şirketleri hariç, başvuru tarihinden geriye dönük bir ay içinde en az;
-A Sınıfı Onaylanmış Kişi için 250 işçi,
-B Sınıfı Onaylanmış Kişi için 100 işçi,
-C Sınıfı Onaylanmış Kişi için 30 işçi,
istihdam
ediyor olması,
Başvuru tarihinde asgari ödenmiş sermaye tutarlarının;
-A Sınıfı Onaylanmış Kişi için 5 Milyon YTL,
-B Sınıfı Onaylanmış Kişi için 2,5 Milyon
YTL,
-C Sınıfı Onaylanmış Kişi için 500 Bin YTL,
olması,
·
İhracatçılar için, bağlı olduğu ihracatçı
birliği kayıtlarına göre, Türkiye
İhracatçılar Meclisi veya ihracatçı birliklerince ilgili mevzuatı çerçevesinde
performans ve güvenilirliğinin onaylanmış olması,
·
Başkası hesabına hareket etmemesi,
·
Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ile idaresi,
murakabesi veya sermayesi bakımlarından aralarında vasıtalı veya vasıtasız
şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait imalatçı firmaların dış ticaret
işlemlerini gerçekleştiren yine bu gruba ait olan dış ticaret veya pazarlama
şirketleri hariç imalatçı olması,
·
A
Sınıfı Onaylanmış Kişi için, Sermaye Piyasası Kurulunun
belirlediği denetim ilke ve kuralları
ile genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre, anılan Kurulca belirlenen
şartları taşıyan ve bağımsız denetim
yetkisi verilen denetçi tarafından son 2 yıl esas alınmak üzere mali tabloları
incelenerek rapora bağlanmış olması,
koşullarının tamamını
sağlaması gerekir.
3. Onaylanmış Kişi Statü
Belgesinin yenilenmesi:
Onaylanmış
Kişi Statü Belgesinin geçerlilik süresi, belge düzenlenme tarihi itibariyle
2 yıldır. Belgenin yenilenebilmesi için, Gümrük Müsteşarlığınca aranacak
tüm belgelerle birlikte, belge geçerlilik süresinin bitim tarihinden en
erken 4 ay, en geç 3 ay öncesine kadar yeniden başvurulması gerekir.
4.
Onaylanmış
Kişi Statü Belgesi için aranan özel koşullar:
Gümrük Yönetmeliğinin
137’nci maddesine göre A Sınıfı
Onaylanmış Kişi Statüsü kazanmak için aşağıdaki
özel koşullardan en az birinin
sağlanması gerekir
·
Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı
içinde asgari 25 milyon FOB/ABD Doları kıymetinde eşyanın fiili
ihracatının yapılmış olması,
·
Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı
içinde gerçekleştirilen ithalat ve
ihracat toplamının asgari 100 milyon ABD Doları kıymetinde olması,
·
Dış Ticaret Sermaye şirketi olması.
B
Sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü kazanmak için aşağıdaki özel koşullardan en az birinin
sağlanması gerekir
·
Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı
içinde asgari 5 milyon FOB/ABD Doları kıymetinde eşyanın fiili
ihracatının yapılmış olması,
·
Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı
içinde gerçekleştirilen ithalat ve
ihracat toplamının asgari 20 milyon ABD Doları kıymetinde olması.
C
Sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü kazanmak için aşağıdaki özel koşullardan en az birinin
sağlanması gerekir:
·
Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı
içinde asgari 2 milyon FOB/ABD Doları kıymetinde eşyanın fiili
ihracatının yapılmış olması,
·
Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı
içinde gerçekleştirilen ithalat ve
ihracat toplamının asgari 8 milyon ABD Doları kıymetinde olması.
BASİTLEŞTİRİLMİŞ
USUL UYGULAMALARI
1. Eksik Bilgi ve/veya Belge
ile Beyan Usulü
Onaylanmış Kişi Statü
Belgesi sahibi kişilerin gümrük idarelerine yazılı olarak başvurmaları halinde,
beyanlarını eksik bilgi ve/veya belge ile yapmalarına izin verilir.
Onaylanmış Kişi Statü
Belgesi sahibi kişilerce; orijinal fatura, A.TR dolaşım belgesi, menşe ispat belgeleri, ödeme şekli gereği
ibrazı gereken navlun makbuzu ve sigorta poliçesi ile işlenmiş tarım
ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde gereken işlenmiş tarım ürünleri
analiz sonuç raporu belgelerinden bir
veya daha fazlasının eksik olması durumunda, eksik belge ile rejim beyanında
bulunulabilir.
2. Kısmi Teminat Uygulaması
Onaylanmış Kişi Statü
Belgesi sahibi kişilerin gümrük idarelerine yazılı olarak başvurmaları halinde,
kısmi teminat uygulamasından yararlanmalarına izin verilir.
Gümrük antrepo rejimine
tabi tutulacak eşya ile gümrük kontrolü altında işleme rejimi ve geçici ithalat
rejimi kapsamında doğrudan gümrük idaresinin iznine bağlı eşya için Onaylanmış
Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerden ithalat
vergilerinin %10 u tutarında teminat alınır. Dahilde işleme rejimi
kapsamında yapılacak ithalatta Dahilde İşleme Rejim Kararı uyarınca işlem
yapılır.
3. Basitleştirilmiş
Kontrol (Mavi Hat) Uygulaması
A ve B Sınıfı Onaylanmış
Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerce talep edilmesi halinde basitleştirilmiş
kontrol uygulamasından yararlandırılmalarına izin verilir.
Basitleştirilmiş kontrol
yöntemi, risk kriterlerine göre belge
kontrolü ve fiziki muayene yapılmadan teslim edilen eşyanın teslimden sonra
gümrük beyannamesi ile ticari belge ve verileri incelenerek gerektiğinde
eşyanın fiziki muayenesinin imalathane, fabrika, özel depo, işyeri ve benzeri
yerlerde yapılmasını ifade eder.
4. Basitleştirilmiş İşlem
Kapsamında A.TR Düzenleme, Onaylama ve Vize Etme Yetkisi (Onaylanmış İhracatçı
Yetkisi) Verilmesi
A ve B Sınıfı Onaylanmış
Kişi Statüsü Belgesi sahibi kişilerden bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı
içinde Avrupa Birliği ülkelerine en az 2 milyon FOB/ABD Doları kıymetinde A.TR dolaşım belgesi düzenlenmesini
gerektirir eşyanın fiili ihracatını yapanlara, talep etmeleri halinde,
basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme, onaylama ve vize etme yetkisi
verilir.
