EKONOMİDE GEÇEN HAFTA

	31.12.2018	27.09.2019	04.10.2019
USD/TL	5,2693	5,6726	5,6989	Yukarı (-)
EUR/TL	6,07	6,2068	6,2593	Yukarı (-)
BİST 100	91.270	105.152	103.464	Aşağı (-)
FAİZ (TRY 2 YIL. TAH.)	19,73	14,13	13,61	Aşağı (+)
BRENT PETROL	56,21	61,91	58,37	Aşağı (+)
CDS	359,77	360,28	362,42	Yukarı (-)
S&P 500	2.510,03	2.961,79	2.952,01	Aşağı (-)

DÜNYA EKONOMİSİ

·        Euro Bölgesi’nde imalat PMI yedi yılın en düşük seviyesinde

Euro Bölgesi imalat PMI göstergesi Eylül ayında 45.7 ile sektörde daralmanın sürdüğüne işaret etti.

·        Almanya imalat PMI 10 yılın düşüğüne geriledi

BME ve IHS Markit verilerine göre Almanya'da imalat sektörü göstergesi Ağustos'taki 43.5'ten 41.7 puan ile Haziran 2009'dan beri en düşük seviyeye geriledi.

·        ABD'de ISM İmalat Endeksi Eylül'de 10 yılın en düşük seviyesine indi

TÜRKİYE EKONOMİSİ

·        Dış ticaret Ağustos'ta 2.50 milyar dolar açık verdi

Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2019 yılı Ağustos ayında, 2018 yılının aynı ayına göre %1,6 artarak 12 milyar 523 milyon dolar, ithalat %1,5 artarak 15 milyar 24 milyon dolar olarak gerçekleşti.

2018 Ağustos ayında 49,2 milyar USD olan 8 aylık dış ticaret açığı, 2019 Ağustos ayında 20,5 milyar USD olmuştur. Bu düşüşte ekonominin daralması ile birlikte ithalatın azalması ana etkendir.

·        Yeni Ekonomi Programı açıklandı

2020-2022 yıllarını kapsayan YEP’te .

Enflasyon hedefi

2019 yüzde 12

2020 yüzde 8,5

2021 yüzde 6

2022 yüzde 4,9

Büyüme hedefi

2019 yüzde 0,5

2020 yüzde 5 (Bir önceki YEP’te yüzde 3,5)

2021 yüzde 5

2022 yüzde 5

İşsizlik hedefi

2019 yüzde 12,9

2020 yüzde 11,8

2021 yüzde 10,6

2022 yüzde 9,8

Merkezi Yönetim bütçe açığının GSYH’a oranı

2019 yüzde 2,9

2020 yüzde 2,9

2021 yüzde 2,9

2022 yüzde 2,6

YEP’te eksiklik olarak değerlendirdiğim bir konu olarak, 2018 yılının ortalarından itibaren yaşadığımız ekonomik daralmanın özellikle finansal kesimde yarattığı tahribatın, bütçeye getireceği yükün hangi kaynaklardan karşılanacağının belli olmamasıdır.

·        Brüt dış borç stoğu 446,9 milyar dolar oldu

Türkiye'nin, 30 Haziran itibarıyla brüt dış borç stoku 446,9 milyar dolar, net dış borç stoku 268,3 milyar dolar olarak hesaplandı.

Son 4 yıldaki dış borcun (kamu/özel ve kısa vadeli/uzun vadeli) GSYH'ye oranı aşağıdaki tabloda görülmektedir:                 

                                            2019-06     2018-06      2018      2017     2016

   Toplam Dış Borç                62.63         51.88        57.12     53.38    47.59           

      Kısa Vadeli                      17.16         13.83        15.01     14.04    11.80           

      Uzun Vadeli Borçlar         45.47          38.05       42.12    39.34    35.79          

      Kamu Sektörü (Toplam)  20.48          15.79       18.06     16.02    14.33          

      Özel Sektör (Toplam)       41.24           35.88      38.31      37.15    33.14         

·        Fitch Ratings'e göre küresel büyüme 2019 yılında yüzde 2.6'ya, 2020'de ise yüzde 2.5'e gerileyecek

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings'in tahminine göre küresel büyüme 2019 yılında yüzde 2.6'ya, 2020'de ise yüzde 2.5 ile 2012'den beri en düşük seviyesine gerileyecek. Küresel büyüme 2018'de yüzde 3.2 seviyesinde gerçekleşmişti.

Ekonomik görünümün ABD - Çin ticaret savaşından kaynaklı olarak önemli ölçüde bozulduğunun altını çizen kredi derecelendirme kuruluşu, Haziran'dan bu yana en az 16 ülke için büyüme beklentisinin aşağı revize edildiğini vurguladı.

·        Türkiye'de imalat PMI Endeksi Eylül'de 50'ye yükseldi. Böylece faaliyet koşullarında 17 aydır süren yavaşlama eğilimi sona erdi

Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, ağustosta 48,0 düzeyinde gerçekleşen Türkiye İmalat PMI eylülde eşik değer olarak kabul edilen 50,0 seviyesine yükseldi. Sektörün daha istikrarlı bir görünüme kavuşmasıyla birlikte faaliyet koşullarında 17 aydır süren yavaşlama eğilimi sona erdi. 

·        Fitch Türkiye'nin 2019 yılı büyüme beklentisini - % 1.1'den - % 0.3'e yukarı yönlü revize etti

·        Finansal kesim dışındaki firmaların net döviz açığı, Temmuz'da 184 milyar dolar oldu

Özel sektörün açık pozisyonunun GSYH’a oranı, 2019 Haziran itibariyle % 27 civarında olup bu oran 2002 yılında % 3 civarındaydı. 2002 yılından itibaren bu oran sürekli artış kaydetmektedir.

·        Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 27 Eylül haftasında 1 milyar dolar arttı

Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 27 Eylül ile biten işlem haftasında 1 milyar dolar artarak 193.693 milyar dolara yükseldi.

·        TÜFE eylül ayında aylık bazda yüzde 0,99 artış gösterirken, yıllık enflasyon beklendiği gibi baz etkisiyle 26 ay sonra tek haneye indi: Yüzde 9,26

TÜİK, eylül ayı enflasyon verilerini açıkladı. TÜFE, eylülde aylık bazda yüzde 0.99 ile yüzde 1.3 olan beklentilerin altında artış gösterdi. Geçen yılın aynı döneminde TL'deki değer kaybı sonrası yaşanan yüzde 6 yükselişin oluşturduğu baz etkisiyle yıllık enflasyon ise ağustostaki yüzde 15.01'den 5 puanın üzerinde gerileyerek yüzde 9.26'ye indi. Böylece yıllık enflasyon Temmuz 2017'den beri ilk kez tek haneye gerilemiş oldu.

TÜFE'de (2003=100) 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 8,42, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,26 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 18,27 artış gerçekleşti.

TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre sağlık yüzde 15,41, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 14,98, lokanta ve oteller yüzde 14,87 ve eğitim yüzde 14,00 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.