1 EKİM 2008 DE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK YENİ SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATININ GETİRDİKLERİ

Geçen yazımızda özellikle Bağ-Kur emeklilerinin yeniden çalışması halinde yapılacak uygulama yönünden ele aldığımız 5510 sayılı yeni sosyal güvenlik yasasında değişiklikler öngören kanun tasarısı Mecliste kabul edildi.

TBMM'de kabul edilen 5754 sayılı “Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”la, 5510 sayılı kanunun yürürlük tarihi 2008 Ekim olarak belirlendi.

Ekim 2008’de yürürlüğe girecek (5754 sayılı Kanunla yapılan değişiklikleri de içeren) 5510 sayılı Kanunun ülkemizde uygulanan çalışma mevzuatında neleri değiştirdiğine ilişkin hususlara en önemliden başlayarak sırası geldikçe değineceğiz.

• SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı "tek çatı"da toplandı
• 5510 sayılı yasada yer aldığı şekliyle bundan böyle işçilerden “4/a”lı, serbest çalışanlardan “4/b”li ve memurlar dan “4/c”li diye bahsedeceğiz.
• Çalışanların ücretleri bankaya yatacak
• “4/b”li işçisinden az prim ödeyemeyecek

4/b'li (Bağ-Kur'lu) olmasını gerektirecek bir faaliyette bulunanlar (limited şirket ortakları, A.Ş. lerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyeleri dahil), her ay asgari ücret ile asgari ücretin 6,5 katı arasında bir tutardan yüzde 33,5 ile yüzde 39 arasında bir oranda (yapılan işin tehlike derecesine göre değişen) prim ödemekle yükümlü olacaklardır. Ancak, 4/b'li (Bağ-Kur'lu) aynı zamanda işçi çalıştırıyorsa en yüksek ücret alan işçisinden daha az prim matrahı beyan edemeyecektir.

• Halen uygulandığı gibi işyeri bildirgesi en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihte verilecektir

Şirket kuruluşunda, çalıştırılacak sigortalı sayısı ve bunların işe başlama tarihi, ticaret sicili memurluklarına bildirilirse, bu bildirimler SGK'ya yapılmış sayılacak, ticaret sicili memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde kuruma bildireceklerdir.

• Halen uygulandığı üzere çalışanlar SGK'na bir gün önceden bildirilecek
• “4/b”linin (Bağ-Kur'lunun) prim oranı işin tehlikesine bağlı olarak yüzde 33,5 ile yüzde 39 arasında uygulanacak.
• Halen yüzde 10 oranında olan Bağ-Kur'lu emeklinin destek primi emekli aylığının % 12 si oranında olacak ve her yıl bir puan artırılarak % 15’e kadar çıkarılacak. Primler  emekli aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilecek.
• Bazı sosyal yardımlardan prim alınmayacak

Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin yüzde 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca dahil edilmeyecek.

• Prim borçlarında zamanaşımı süresi 10 yıl olacak

SGK’nun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tabi olacaktır.

• İşyeri kayıtları on yıl saklanacak

İşçiler açısından hak kayıplarını önlemek amacıyla daha önce 5 yıl olan süre 10 yıla çıkarılmıştır.

• Emekli gelir ve aylıkları nafaka borçları dışında haczedilemeyecek

Gelir, aylık ve ödenekler; 5510 sayılı kanunun 88'inci maddesine göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemeyecektir.

• Ücret dışı ödemelerden 2 ay daha prim alınacak

Halen sigortalılardan kesilen primin tavanı 3.954,60 YTLdir. Bu tutarı aşan kısımdan sigorta primi kesilmemektedir.

Yeni yasa ile ücret dışındaki diğer ödemelerin üst sınırı aşan kısmının, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlamak üzere iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilave edileceğine ilişkin bir hüküm getirilmektedir. Örneğin, 2.000 YTL ücret alan bir işçiye, 3.000 YTL de ikramiye ödenmesi halinde SSK tavanı olan 3.954,60 YTLden  SSK primi alınmakta, bu tutarın üzerindeki kısımdan prim alınmamaktadır. 5510 sayılı kanunda bu uygulama değiştirilmekte ve tavanı aşan kısımdan 2 ay daha prim alınması öngörülmektedir.