EMEKLİ OLUP ANONİM ŞİRKET KURUCU ORTAĞI VEYA YÖNETİM KURULU ÜYESİ ORTAĞI İLE LİMİTED ŞİRKET ORTAĞI OLANLARIN ÖDEYECEKLERİ SOSYAL GÜVENLİK DESTEKLEME PRİMİ

Bazı hükümleri Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlüğe giriş tarihinin 1 Temmuz 2008 veya   1 Ocak 2009 olacağı tahmin ediliyor. Bu kanunda bazı değişiklikler öngören tasarı halen TBMM’nde görüşülmektedir.

Bu Kanun ve bu Kanunda değişiklik öngören tasarıya göre anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi ortakları ile limited şirket ortaklarının ödeyecekleri sosyal güvenlik destekleme primlerinin tutarlarında bazı değişiklikler öngörülmektedir.

5510 Sayılı Kanundan Önce ve Halen Yürürlükte Olan Yasal Düzenleme:

Halen yürürlükte olan yasal düzenlemeye göre Bağ-Kur’dan emekli olup da yine Bağ-Kur’lu olmasını gerektirecek faaliyetlerde bulunan Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarından % 10 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi yapılıyor.

SSK ve Emekli Sandığı gibi diğer sosyal güvenlik kurumlarından emekli olanların, Bağ-kur sigortalısı olmalarını gerektirecek faaliyetlerde bulunmaları halinde ise faaliyete başladıkları ayı takip eden aybaşından itibaren, Bağ-Kur’luların onikinci gelir basamağının %10'u oranında SGDP ödüyorlar.

5510 sayılı Kanun Düzenlemeleri ve Bu Kanunda Tasarı İle Yapılması Öngörülen Değişiklikler:

5510 sayılı Kanunda emekli olduktan sonra tekrar çalışmaya devam eden limited şirket ortakları, anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi ortakları için iki alternatif öngörülmüştür:

Birincisi, bu durumda olanların yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilecek ve çalıştıkları süre zarfında prime esas kazançları üzerinden prim alınacaktır. Bu prim aşağıda açıkladığımız üzere prime esas kazanç üzerinden % 33,5 ile % 39 arasında olacaktır.

İkincisi ise, aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilecek ancak bunların prime esas kazançları üzerinden sosyal güvenlik destek primi alınacaktır. Bu primin oranı da % 33,5 ile 39 arasında olacaktır. Sosyal güvenlik destekleme primi malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim ödeme gün sayısına ilave edilmeyecektir. (Şu anda TBMM de görüşülen tasarıya göre bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra çalışmaya başlayanlar emekli olduklarında Sosyal Güvenlik Destekleme Primi ödeyerek çalışamayacaklardır. Bu kişiler ancak emekli aylıklarını kestirerek çalışabileceklerdir. Yeni Yasanın yürürlüğe girmesinden önce sigortalı olanlar ise emekli olduklarında SGDP ödeyerek çalışabileceklerdir.)

Anonim Şirketlerin Kurucu Ortakları ve Yönetim Kurulu Üyesi Olan Ortakları ile Limited Şirket Ortaklarının Aylık Prime Esas Kazançları

5510 sayılı Kanunun 80. Maddesine göre ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları ile limited şirket ortaklarının aylık prime esas kazançları, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecektir.

Kanunun 82. maddesine göre, alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan aylık kazancın alt sınırı asgarî ücret kadar, üst sınırı ise asgari ücretin 6,5 katıdır.

Yukarıda sayılan kişiler, aynı zamanda işveren ise beyan edeceği aylık kazanç, çalıştırdığı sigortalıların kazancının en yükseğinden az olamayacaktır.

Prime Esas Kazançlara Uygulanacak Prim Oranı

Kanunun “Prim Oranları ve Devlet katkısı“  başlıklı 81. maddesinin “g” bendine göre 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar (ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları ile limited şirket ortakları) (a), (c) ve (f) bentlerindeki prim oranlarının toplamı üzerinden, şayet sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışıyorlar ise (e) bendinde belirtilen prim oranlarının toplamı üzerinden primlerini öderler. “

81. maddenin (e) bendine göre yaşlılık aylığı almakta iken bu Kanuna tâbi bir işte çalışanlara uygulanacak sosyal güvenlik destek primi oranı (a), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen prim oranlarının toplamı kadardır.

81. Maddenin (a), (c) ve (f) bendlerinde belirtilen oranların toplamı (20+(1 veya 6,5)+12,5) olmak üzere toplam 33,5 ile 39 arasındadır.

5510 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken işine devam etmek isteyen ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları ile limited şirket ortakları kendileri tarafından beyan edilecek aylık kazanç matrahı üzerinden (asgari ücretin aylık brüt tutarı ile bu tutarın 6,5 katı arasında olmak kaydıyla) en az % 33,5 oranında Sosyal Güvenlik Destekleme Primi ödemeleri öngörülmüştür.

Halen mevcut düzenlemeye göre, Bağ-kur Kanununa göre yaşlılık aylığı almakta iken tekrar aynı kanuna tabi bir işte çalışmaya devam edenlerin aylıklarından %10 oranında, diğer sosyal güvenlik kanunlarına göre yaşlılık veya  malullük aylığı almakta iken Bağ-kur Kanununa tabi olmayı gerektirecek şekilde faaliyette bulunanlar ise 12 inci gelir basamağının %10’u tutarında sosyal güvenlik destek primi alınmaktadır. Bu oran, 5510 sayılı Kanunla, % 33,5-39’a çıkarılmıştır. Ancak Anayasa Mahkemesi SGDP oranının % 10’dan % 33,5-39’a çıkarılmasına ilişkin hükmü iptal etmiştir.

TBMM’nde Görüşülen Tasarıya Göre Ne Olacak

TBMM’nde görüşülmekte olan hükümetin sunduğu ilk tasarıda, bağımsız çalışanlar için (anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları ile limited şirket ortakları) SGDP tutarının emekli aylıklarının % 15’i oranında olması öngörülmüş olup, şu anda Komisyonda ve genel kurulda yapılan değişiklikler ile bu orana ilk yıllarda % 12 ile başlanması ve azami % 15 oranına kadar kademelendirilmesi öngörülmektedir.