ALICILARA CİRO PRİMİ OLARAK BEDELSİZ MAL VERENLERİN MALIN EMSAL BEDELİ ÜZERİNDEN KDV HESAPLAMALARI GEREKTİĞİ

Zeki Gündüz 08.04.2009 tarihli Dünya Gazetesindeki köşe yazısında, faturalardaki yüksek iskontoların veya (0) sıfır bedelli mal teslimlerinin, Mali İdare açısından sorun teşkil ettiğini belirtmiş ve konuyla ilgili 2009 tarihli bir muktezaya köşesinde yer vermiştir. Mukteza şöyledir:

"TC Gelir İdaresi Başkanlığı

… Vergi Dairesi Başkanlığı

İlgi: ../../2009 tarihli dilekçeniz.

İlgi dilekçenizde; satışlarınızı artırmak amacıyla …kampanya yapmayı düşündüğünüzü, şirketiniz tarafından belirlenecek kampanya koşulları çerçevesinde, …larının; …lerin kendilerinden yapacakları belirli oranlardaki alımlarına karşılık aylık bazda (belirli bir dönemde) bedelsiz olarak ürün teslim edecekleri ve şirketinizce, …bedelsiz olarak teslim ettikleri ürün miktarı kadar bedelsiz ürün teslimatı yapılacağı belirtilerek, …bedelsiz olarak teslim edilecek ürünlerin sevk irsaliyesi ve sıfır bedelli fatura düzenlenmek suretiyle katma değer vergisi hesaplanmaksızın belgelendirilmesinin mümkün olup olamayacağı hususlarında tereddüt oluştuğundan başkanlığımız görüşünün sorulduğu anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere; Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 25/a maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticari teamüllere uygun miktardaki iskontoların, katma değer vergisi matrahına dahil olmayacağı hükme bağlanmıştır.

Buna göre; malın teslimine ve hizmetin yapılmasına ilişkin olarak düzenlenecek faturalarda, ticari teamüllere uygun olarak ayrıca gösterilen iskontolar, katma değer vergisi matrahına dahil olmayacaktır. Diğer bir anlatımla faturanın düzenlenmesini gerekli kılan işlem ve bu işleme bağlı olarak yapılan iskontonun aynı faturada yer alması şartına bağlı olarak iskonto, katma değer vergisi matrahına dahil edilmeyecektir.

Konuya ilişkin olarak yayımlanan 26 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nin; "Fatura ve Benzeri Belgelerde Ayrıca Gösterilmeyip, Yıl Sonlarında, Belli Bir Dönem Sonunda ya da Belli Bir Ciro Aşıldığında İskontolarda Durum" başlıklı L/2 bölümünde;

"Fatura ve benzeri belgelerde ayrıca gösterilmeyip, yıl sonralarında, belli bir dönem sonunda ya da belli bir ciro aşıldığında (satış primi, hasılat primi, yıl sonu iskontosu gibi adlarla) yapılan ödemeler ise katma değer vergisine tabi olacaktır

Zira, bu tür bir iskonto doğrudan satılan malla ilgili değildir. Burada söz konusu olan iskonto, firmanın yaptığı ek bir çalışmanın ya da çabanın sonucu olarak doğmaktadır. Dolayısıyla yapılan iş ana firmaya karşı verilen bir hizmettir. Çünkü, ana firma ile satıcı firma arasında düzenlenen sözleşmeye göre (yazılı veya sözlü), satıcı firma sözleşmenin hükümlerine uygun olarak belli bir çabayı göstermiştir ki (belli bir hizmeti vermiştir ki) ek ödemeye (iskontoya) hak kazanmıştır.

Bu nedenle, yukarıda belirtilen şekilde uygulanan ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 4. maddesi çerçevesinde "hizmet" kapsamına giren bu işlemlere ait iskontolar, aynı kanunun 1/1. maddesi uyarınca vergiye tabi tutulacaktır." denilmektedir.

Buna göre; belirli dönem veya şartların gerçekleşmesine bağlı olarak (satış primi, hasılat primi, yıl sonu iskontosu gibi adlarla anılan) yapılan ödemeler ciro primi olarak değerlendirileceğinden hizmet ifasında bulunan taraf (alıcı) bunu hizmet faturası düzenlemek suretiyle belgelendirirken, satıcının ise yapılan hizmetin karşılığında emsal bedel üzerinden satış faturası düzenlemesi gerekmektedir.

Bu nedenle; şirketinizin …belirli dönemlerdeki (aylık periyot) alışlarına karşılık bedelsiz ürün verilmesi şeklinde gerçekleştireceği kampanya kapsamında yapacağı bedelsiz ürün teslimleri ciro primi addedilmek suretiyle Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1/1'inci maddesi kapsamında katma değer vergisi hesaplamak suretiyle fatura ile belgelendirmesi, buna binaen hizmet ifasında bulunan ecza depolarının da şirketiniz adına hizmet faturası düzenlemesi gerekmektedir."