İŞ KAZASI

Yapı İşlerinde Bağ-Kur Sigortalısının İş Kazasından İşverenin Sorumluluğu

Kendi adına ve hesabına çalışanlar 6331 sayılı Yasa kapsamına alınmamıştır. Ancak bu kişiler yapı işyerlerinde iş aldıklarında bu yasa ve yasaya dayanarak yayınlanan bazı yönetmeliklere uymak zorundadırlar. Yapı işyeri işverenleri de bu kişilerin bu yükümlülüğe uyup uymadıklarını izlemek ve denetlemek zorundadırlar. İşverenler, bu yükümlülüğe uymaması halinde Bağ-Kur sigortalılarının iş kazasından sorumlu olacaklardır.

(Serdar GÜNAY E-Yaklaşım / Temmuz 2014)

Sigortasız İşçiyi Çalıştıran İşveren Ölümlü İş Kazalarında Kusuru Oranında Sorumlu Olur

İş kazası sonucu sigortasız iken vefat eden işçilerin hak sahiplerine, başka hiçbir şart aranmadan, SGK tarafından ölüm geliri bağlanmaktadır. SGK, bağladığı bu gelirin ilk peşin sermaye değerinin tamamını, sigortasız işçiyi çalıştıran işverene ödettirmek için işlem başlatmaktadır.

İşveren bu meblağı ödemez ise, iş mahkemelerine işveren aleyhine dava açmaktadır. Açılan bu davalarda, iş mahkemeleri, işverenin ilk peşin sermaye değerinin tamamından değil, ancak kusuru oranındaki kısmından sorumlu olması gerektiğine karar vermektedir.

Bu nedenle, sigortasız işçi çalıştırdığı sırada ölüm iş kazasına muhatap olan işverenlerden SGK tarafından ölen kişinin hak sahiplerine bağlanan ilk peşin sermaye değerinin tamamı istenirse, bunu ödemesinler. İş Mahkemesine dava açsınlar.

Mahkemeler, bu gibi durumlarda, bilirkişilerden kusur raporu aldırmakta ve ölen kişinin kusuru ve işveren kusuru neyse, işvereni, bağlanan ilk peşin sermaye değerinden kusuru oranında sorumlu tutmakta ve ödeme yapmasına karar vermektedirler.

(Vakkas DEMİR E-Yaklaşım / Nisan 2014) 

6331 Sayılı Kanun Kapsamında İş Kazası ve İdari Para Cezası Uygulaması

İşverenler, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmak zorundadır.

İş kazası; işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay şeklinde tanımlanır. İşverenler bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmak, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenlemek zorundadırlar.

İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları da düzenlemeleri zorunludur.

İşverenler; iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmek zorundadırlar.

İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk etmek zorundadır. Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç 10 gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmek zorundadır.

İş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutmayan, gerekli incelemeleri yaparak bunlarla ilgili raporları düzenlemeyen, işyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlarla ilgili raporları düzenlemeyen işverenlere her bir yükümlülük için ayrı ayrı 2014 yılında 1.680 TL idari para cezası uygulanacaktır.

İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde; meslek hastalıklarını, öğrenildiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmeyen işveren hakkında 2014 yılında 2.240 TL idari para cezası uygulanacaktır.

Sağlık hizmeti sunucularının kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç 10 gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmemesi halinde 2014 yılında 2.240 TL idari para cezası uygulanacaktır.

(Cumhur Sinan ÖZDEMİR Yaklaşım / Nisan 2014) 

İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA CEZAİ SORUMLULUĞU 

Özetlemek gerekirse; iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirlerin alınmamasıyla meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı ile ölüm ve yaralanmaya sebep olan işveren, 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile yargılanacak, olayda bilinçli taksir söz konusu ise ceza, dokuz yıla kadar çıkabilmekte, birden fazla kişinin ölümüne sebebiyet verme halinde ise bu süre yirmi üç yıla kadar çıkabilmektedir. İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun hareket edilmemesi nedeniyle gerçekleşen iş kazası veya meslek hastalığı sonucu işçinin yaralanması halinde ise işveren, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. TCK’da belirlenen esaslar çerçevesinde somut olayı değerlendiren hâkim, taksirle yaralamada hapis cezası veya adli para cezasına hükmedecektir. Görüldüğü üzere, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu işçilerin maruz kaldığı mağduriyetler olduğu gibi işverenler de zararların tazmini ve idari yaptırımlar bir tarafa uzun süreli hapis cezalarını gerektiren cezai yaptırımlar ile karşı karşıyadır. 

Davut SEYHAN (Yaklaşım Haziran 2009)